Bu yazımda sizlere '4 Kapı 40 Makam' nedir? Her kapıdaki kendine ait 10 makamlar nelerdir? anlatmaya çalışacağım.
Mevlâna’nın öğrencilerinden biri sormuş.
Efendim, bu dört kapı meselesini ben pek anlayamıyorum. Bana anlayabileceğim bir lisanla anlatır mısınız ?
“Şimdi bak, karşı medresede dersini çalışan dört kişi var. Hepsi rahlelerine eğilmiş. Sen git bunların hepsinin ensesine bir şamar at, sonra gel sana anlatayım.”
Adam gitmiş birincinin ensesine bir tokat aksetmiş. Tokadı yiyen derhal ayağa kalkıp arkasını dönmüş ve daha kuvvetli bir tokatla Mevlâna’nın öğrencisini yere yıkmış. Öğrenci dayağı yemiş, geri dönecek ama hocasına itaat var. Yaradan'a güvenip ikinciye de bir tokat aksetmiş. O da derhal ayağa kalkıp elini kaldırmış. Tam tokadı vuracakken vazgeçip yerine oturmuş. Öğrenci devam etmiş üçüncüye de bir tokat atmış. Üçüncü şöyle bir kafasını çevirip baktıktan sonra çalışmasına devam etmiş. Dördüncü, tokadı yemesine rağmen hiç oralı bile olmadan çalışmasına devam etmiş. Öğrenci Mevlâna’ya dönmüş, olanları anlatmış.
“Birinci; şeriat kapısını geçememiş biri idi. Şeriatta kısasa kısas olduğu için tokadı yiyince kalktı. Aynısını sana iâde etti.
İkinci; tarîkat kapısındadır. Tokadı yiyince o da kalktı tam tokadı iade edecekti ki, tarikat öğretisinde verdiği söz aklına geldi. “Sana kötülük yapana bile iyilik yap.” Onun için döndü, yerine oturdu.
Üçüncü; mârifet kapısına kadar gelmiştir. İyinin ve kötünün tek Yaradan’dan geldiğini bilir, inanır. Yaradan bu kötülüğe hangi iblisi âlet etti diye merakından söyle bir dönüp baktı.
Dördüncü; hakikat kapısını da geçmiştir. İyinin ve kötünün tek sahibi olduğunu bilir. Onun için dönüp bakmadı bile.”
4 kapı 40 makamda ki kapı ve makamları aşağıda sırasıyla yazdım.
1. Şeriat Kapısı ve 10 Makamı
2. Tarikat Kapısı ve 10 Makamı
3. Marifet Kapısı ve 10 Makamı
4. Hakikat Kapısı ve 10 Makamı
İnsanın 4/4'lük olması demek bu kapıları bilip öğrenip uygulaması demektir. Dünya nimetlerine bağlanmadan sadece ihtiyaç anlamında kullanmak gerektiğini sizlere nacizane olarak yazmak istedim.
..........................................................................................................................................
Hacı Bektaşi Veli bir söyleşinde 4 kapıdan bahsederken;
“Kul, Tanrı’ya Kırk Makamda erer, ulaşır, dost olur. Bu makamların 10’u Şeriatın içinde, 10’u Tarikatın içinde, 10’u Marifetin içinde ve 10’u da Hakikatin içindedir."
1. Şeriat Kapısı ve 10 Makamı
1. İman etmek,
2. İlim irfan öğrenmek,
3. İbadet etmek, (dua ve niyaz etmek)
4. Kötülüklerden uzaklaşmak,
5. Ailesine faydalı olmak,
6. Çevreye ve topluma zarar vermemek,
7. Yol önderinin emirlerine uymak,
8. Şefkatli olmak,
9. Temizliğe önem vermek,
10. Zararlı işlerden sakınmak.
2. Tarikat Kapısı ve 10 Makamı
1. Tövbe etmek,
2. Mürşidin öğütlerine uymak,
3. Temiz giyinmek,
4. İyilik yolunda mücadele vermek,
5. İnsana hizmet etmeyi sevmek,
6. Haksızlıktan korkmak,
7. Ümidi yitirmemek,
8. İbret almak,
9. Cömert olmak, paylaşımcı olmak,
10. Özünü fakir görmek.
3. Marifet Kapısı ve 10 Makamı
1. Eline-diline-beline (edep),
2. Bencillik, kin ve nefretten uzak olmak,
3. Perhiz kârlık, (nefsini kontrol etmek)
4. Sabırlı ve kanaatkar,
5. Utanmak(Haya),
6. Cömertlik,
7. İlim sahibi olmak,
8. Hoşgörü sahibi,
9. Özünü bilmek,
10. Ariflik.
4. Hakikat Kapısı ve 10 Makamı
1. Alçak gönüllü olmak,
2. Kimsenin ayıbını görmemek,
3. Yapabileceği hiçbir iyiliği esirgememek,
4. Allah’ın yarattıklarını sevmek,
5. İnsanlar arasında ayrım yapmamak,
6. Birliğe yönelmek ve yöneltmek,
7. Gerçeği gizlememek,
8. Mâna’yı bilmek,
9. Sırrı öğrenmek,
10. Allah’ın varlığına ulaşmak.
Şeriat; anadan doğmak.
Tarikat; ikrar vermek.
Marifet ; nefsini bilmek.
Hakikat ; Hakk’ı özünde bulmak.
...............................................................................
. 1-Tevrat Hz. Musa (a.s)
. 2-Zebur Hz. Davut (a.s)
. 3-İncil Hz. İsa (a.s)
. 4 -Kur'an-ı Kerim Hz. Muhammed (s.a.v)
Yakın zamanda (yıl içinde umarım) 4 kutsal kitabı tarafsız bir şekilde araştırıp sizlere sunacağım.
